همیشه همینطور بوده. از زمان انتخاب فیلمها برای حضور در بخش مسابقه گرفته تا زمان داوری هیأت داوران، حاشیههای زیادی با آغاز جشنواره فیلم فجر گریبانگیر این فستیوال بوده است. امسال هم مانند سالهای پیش مدتی است هیأت داوران انتخابهای خود را به شکل علنی اعلام کردند. در همین راستا برخی از کارگردانهایی که فیلمشان انتخاب نشده است. در مصاحبههای مختلف از این انتخابها گلایه کردند. در این خصوص با علی معلم یکی از اعضای هیأت انتخاب گفتوگویی داشتیم. معلم در این گفتوگو از کموکیف جشنواره حاشیهها انتخاب و صحبت کرد.
این روزها انتخاب شما و همکاراتتان در هیأت انتخاب جشنواره فیلم حواشی زیادی به دنبال داشته با این حواشی و اظهارنظرها چه میکنید؟
به هرحال زمانی که از بین نودوسه یا چهار فیلم باید تعداد کمی را انتخاب کنیم طبیعتاً تعدادی رد میشوند. این طبیعی است که اعتراضهایی وجود داشته باشد. ممکن است برخی هم مبدا و منشا داشته باشد ولی زمانی که شما در جشنوارهای شرکت میکنید باید تبعات آن را نیز بپذیرید ما تا به حال ندیدیم به طور مثال مارتین اسکورسیزی در جشنواره کن معترض شود که چرا فیلم مرا شرکت ندادهاید. متأسفانه این هم که اخلاق ایرانیهاست برخی از کارگردانهای ایرانی با پول دولتی فیلم میسازند و مدعی هم هستند.
فیلمهایی که دیدید تا چه اندازه موردتوجه خودتان بود؟
اینجا مسئله اصلی ارزشگذاری و انتخاب است. به جرأت میگویم بیش از نیمی از این تعداد فیلمهایی که به جشنواره راه پیدا کردند با سلیقه من جور بودند. بهنظرم فیلمهای خوبی بودند دیگر فیلمها هم که با رأیگیری به جشنواره راه پیدا کردند. در این بین یکی دو فیلم هم بود که میتوانست در جشنواره حضور داشته باشند ولی دوستان به آنها رأی ندادند. مسئله رأی من نیست. یک نفر در جمع هفتنفره چندان تأثیرگذار نیست چون باید طبق قانون دموکراسی پیش رفت.
در کنار سلیقه شما و همکارانتان در هیأت انتخاب، نقش جناحبندیها و رانتها چقدر بوده؟
فکر میکنم اگر احتمال وجود رانت در این انتخابها باشد به 10 درصد هم نمیرسد اگر اعتمادی به بنده از طرف اهالی سینما و مردم وجود دارد. به واسطه دانش است نه چیز دیگری من با دانش خودم به همه توصیه میکنم که پیش داوری نکنند. فیلمهای جشنواره را ببینند فیلم هایی که همه مدعی خواهند آمد آنها را هم ببینند و بعد نظر بدهند و قضاوت کنند علیالقاعده به شما میگویم امسال تقریباً شش فیلم بسیار خوب در جشنواره حضور دارند به همین دلیل فکر میکنم به لحاظ کیفیت جشنوراه امسال بهتر از جشنواره سال گذشته است.
وفیلمهایی که انتخاب نشدند چه؟
دوستانی که فیلمشان به جشنواره را ه پیدا نکرده باید بدانند که برخی از این فیلمها اساساً مناسب فستیوال نیست. تعجب من از این است که چطور همه دوستان فیلمهایشان را برای جشنواره میفرستند بهطور مثال درباره فیلمی که بنده برای دلم ساختم یا اینکه فیلمی که کاملاً سفارشی بوده و اعتقادی به آن ندارم نباید توقع داشته باشیم انتخاب شود. فیلم خوب از آب درنیامده و کاری نمیتوان کرد. بنابراین من نمیتوانم در برابر این فیلمها مقابل فستیوال پاسخگو باشم. بهنظر من دو نوع از فیلمهایی که به جشنواره رسیده بودند، شکست خورده بودند، اول فیلمهایی که با خودشان نام سفارشی را یدک میکشند و از نقطهای خارج از پسند مردم ساخته میشوند و دوم هم فیلمهای متکبرانه شخصی اغلب آثار این دو گروه فاقد ارزشهای سینمایی بودند و بیشتر به درد کلکسیونها یا گزارش عملکردها میخورد.
این قضیه بیشتر در مورد کارگردانان مطرح پیش میآید.
قضیه اسم و نام در میان نیست. کسانی هستند که یک فیلم می سازند و فکر میکنند، استیون اسپیلبرگ هستند این چه وضعیتی است؟ واقعاً عجیب است. بهنظرم باید در مقابل این قضیه موضع گرفت و اعتراض کرد. باید از اینها پرسید شما چه کسی هستید؟ مارتین اسکورسیزی هستی؟ یا استنلی کوبرپک که معتقدید فیلمتان فخر جشنواره خواهد بود؟ این جور اظهارنظرها از نظر اخلاق زشت است. بهنظر من بهترین داوری برای این فیلمها داوری مردمی است، در ضمن فیلمهایی که به جشنواره راه پیدا کردند فیلمهای بی عیب و فوقالعادهای نیستند این فیلمها متوسط به بالای این مجموعه است امیدوارم کیفیت این محصولات هرسال بهتر شود.