سینماپرس: علی معلم گفت: جشنواره فیلم فجر برای بهبود کیفی خود نیاز به یک بازتعریف جدی و اساسی دارد و باید شکل جدیدی برای برگزاری این جشنواره در ایام جشن های انقلاب در نظر گرفته شود. مدیران سینمایی باید دست از محافظه کاری شان برداشته و برای تغییر هزینه کنند.

مدیر مسئول ماهنامه سینمایی «دنیای تصویر» در گفتگو با خبرنگار سینماپرس افزود: برای هر پدیده ای باید به تاریخ آن پرداخت. جشنواره فیلم فجر تنها در دوره آغازین خود به شکل بین المللی برگزار شد که البته در همان دوران هم تنها فیلم های ایرانی در جشنواره مطرح شدند و به دلیل مسائل مختلف رویکرد آن به شکل بین المللی درنیامد. متاسفانه همیشه و در تمامی دوره های جشنواره فیلم هایی که در بخش بین الملل حضور داشتند تنها وجهه اطلاعاتی از خود به نمایش می گذاشتند. در زمانه ای که نمایش فیلم خارجی در ایران محدود بود و ویدیو هم جزو وسایل ممنوعه به حساب می آمد شکل و شمایل جشنواره فیلم فجر کمی با سیاست های مدیران آن زمان همخوانی داشت چرا که آن ها فقط می خواستند محصولات تولید شده یک سال را در کنار هم جمع نمایند که در این کار موفق می شدند.

وی ادامه داد: جشنواره فیلم فجر در سال های ابتدایی اش سیاست گذاری های منظم تری داشت، فیلم هایی که در سبد نمایش جشنواره قرار می گرفتند اغلب فیلم هایی بودند که با قواعد و مشخصه های مشترک خود سیاست های سال آینده سینما را مشخص می کردند که البته یکی از دلایل اصلی آن این بود که از صفر تا صد فیلمسازی در اختیار نهادها و سازمان های دولتی بود.

تهیه کننده فیلم سینمایی «ازدواج به سبک ایرانی» با تاکید بر اینکه در اواخر دهه ۶۰ و پس از اتمام جنگ به دلیل بازتر شدن فضای سیاسی و عقیدتی جشنواره با یک بحران جدی روبرو شد اظهار داشت: در این دوران فیلم هایی در جشنواره به نمایش در می آمدند که با انتقادات زیادی از سوی برخی از اشخاص و گروه ها روبرو می شدند. مخالفان با پافشاری بر اینکه جشنواره با نمایش اینگونه آثار از اهداف اصلی خود باز می ماند خواستار عدم نمایش بسیاری از فیلم ها در جشنواره می شدند که یکی از دلایل مهم آن تاریخ برگزاری جشنواره در دهه فجر بود که اصولاً نمایش فیلم هایی با مضمون ها و حال و هوای انقلابی را طلب می کرد.

وی با اشاره به اینکه این مسائل باعث شد تا مدیران در دوره های بعدی همواره سعی در تغییرات بزرگ در جشنواره داشته باشند گفت: بسیاری از مدیران برآن شدند تا دست به تغییرات بزرگی در جشنواره بزنند اما در عمل با ناکامی زیادی مواجه شدند چرا که همه دست اندرکاران و سینماگران به همان مدل های پیشین عادت کرده بودند و هیچگونه تغییری را در راستای بهبود جشنواره پذیرا نبودند که البته این مشکل در حال حاضر نیز وجود دارد و بسیاری از سینماگران رسماً با هرگونه تحولی مخالف هستند که شاید این قضیه به روحیه محافظه کارانه آن ها برمی گردد.

معلم خاطرنشان کرد: اگر یک سنگ بنای درستی برای جشنواره فیلم فجر گذاشته نشود این جشنواره هرگز متحول نخواهد شد. مرحوم سیف الله داد به شکل جدی پیگیر آن بود تا بخش بین الملل به شکل درست و استاندارد جهانی به جشنواره اضافه شود که متاسفانه این امر هیچگاه محقق نشد. اما امروزه خواسته های تماشاگران و سینماگران بسیار فرق کرده اما این دگرگونی ها تاثیر چندانی در ساختار جشنواره نگذاشته است و جشنواره فیلم فجر همواره سعی کرده که همه چیز باشد! بخشی از آن تقلیدی از اسکار و بخش دیگری از آن تقلید از کن و برلین و بخش هایی از آن هم طبق تفکرات مدیران سینمایی بوده است.

وی افزود: این مخلوط بودن و میکس شدن جشنواره فجر با سایر جشنواره های جهانی باعث شده تا ما هیچگاه یک الگوی درست بین المللی نداشته باشیم و به دلیل مسائل گوناگون سیاسی، اجتماعی و فرهنگی حتی شرایط تغییر الگوها را هم نداشته ایم. از سوی دیگر ما همیشه با یک تفرعن از واژه بین المللی استفاده کرده ایم از واژه ای که هیچگاه در واقعیت وجود نداشته و بسیار مضحک است. ما در حالی از صفت بین المللی استفاده می کنیم که هیچگاه نتوانسته ایم سینماگران خارجی را به جشنواره بیاوریم و همیشه رایزنان فرهنگی و سفرا بوده اند که جوایز سینماگران خارجی را در اختتامیه جشنواره دریافت کرده اند.

تهیه کننده فیلم سینمایی «گاوخونی» تاکید کرد: جشنواره های بین المللی شاخصه هایی دارند که نمونه آن شاخصه ها به دلیل سانسور فیلم ها در جشنواره فجر رعایت نمی شود. از سوی دیگر جشنواره ما هیچگاه به اهداف استراتژیک خود نیز دست پیدا نکرده است و حتی نتوانسته به جشن های انقلاب شور و حال بخشد. به عقیده من می بایست جشنواره فیلم فجر به جای واژه بین المللی خود را محدود به خاورمیانه نماید. این جشنواره نیاز به آن دارد که حداقل یک سال برگزار نشده و شکل دیگری از نمایش سینمایی را در دوران دهه فجر داشته باشد.

وی افزود: از طرف دیگر جشنواره فیلم فجر ضربات زیادی را طی این سال ها به سینمای ایران وارد آورده است که یکی از آن ها «سد» سازی بوده است چرا که فیلم ها برای حضور در جشنواره در صف می ایستند و به یکباره سد عظیمی مقابل فیلم های جشنواره قرار می گیرد که همگی در طول سال نیازهای طبیعی خود را مطالبه می کنند که یکی از مهمترین آن ها داشتن یک اکران در زمان مناسب است. ظرفیت سینمای ایران در طول سال ساختن ۵۰ فیلم است که ما حدود ۵۰ برابر آن فیلم تولید می کنیم که این بر روی کیفیت کالای فرهنگی ما تاثیری منفی دارد.

این کارشناس فرهنگی با تاکید بر اینکه سینما هنر-صنعتی است که دست به تولید کالاهای فرهنگی می زند و محصولی که از آن عرضه می شود می بایست تمامی استانداردها را داشته باشد اظهار داشت: بسیاری از فیلم هایی که ما در جشنواره فیلم فجر شاهد آن ها هستیم مشکلات اساسی در تمامی زمینه های فنی از جمله تدوین، صدا و… دارند و این مسائل مهم در آن ها به درستی رعایت نمی شود و همین مسئله نشان می دهد که جشنواره تا چه حد می تواند به سینمای ایران ضربه بزند.

وی افزود: مسئولین کشور باید به غیر از ایام جشنواره به سینما بروند و به آن بیش از پیش اهمیت دهند و فقط سر و صدای جشنواره را در ایام دهه فجر بلند نکنند. این سر و صدای جشنواره خود باعث افت سینمای ایران شده است و ما را با یک بحران تعریف جدی روبرو ساخته است.

معلم در خاتمه این گفتگو تاکید کرد: البته این مسائل باعث آن نمی شود که برخی از خصوصیات مثبت جشنواره فیلم فجر نادیده انگاشته شود و هر پدیده ای باید با خودش سنجیده شود اما وقتی ما می خواهیم جشنواره فجر را با رقبایی همچون اسکار و کن و برلین و… مقایسه کرده و آن را در سطح جهانی بسنجیم ناخودآگاهانه با چنین ضعف های مشهود و مشکلاتی روبرو می شویم.