به گزارش زندگی، سی و یکمین جشنواره فیلم فجر به هر شکلی که بود به پایان رسید و حال آنچه باید مورد توجه قرار گیرد وضعیت اکرانی است که این فیلم ها در سال 92 برای سینمای ایران رقم خواهند زد. با نگاهی جامع به وضعیت سینمای ایران در سی و یکمین جشنواره فیلم فجر و وضعیت اکران در سال آینده، گفت و گویی با علی معلم، کارشناس و تهیه کننده سینما داشتیم که در ادامه می خوانید.

سی و یکمین جشنواره فیلم فجر را چطور دیدید؟
اگر بخواهیم نسبت بگیریم، جشنواره امسال به نسبت سال گذشته صاحب فیلم های متوسط و بهتر بیشتری بود. حداقل نیمی از فیلم های مسابقه سینمای ایران امسال آثار قابل تامل و بهتری بودند. به نظرم مهم ترین وجه جشنواره انتخاب فیلم های خوب و داوری و آنچه برای من اهمیت دارد این است که جشنواره فیلم های خوب داشته باشد، کارش را به لحاظ انتخاب خوب انجام داده باشد و داوری هایش قابل قبول باشند. اما تنها مساله ای که در مورد جشنواره وجود دارد به بخش بین الملل باز می گردد که اگر دست من بود تعطیل اش می کردم به دلیل اینکه قرار دادن هرگونه بخش بین الملل مسابقه ای برای جشنواره فجر اشتباه است و می بینید که چقدر هم بی حس و حال است.
دلیل اش را در چه می بینید؟
به دلیل اینکه ما خصایص برگزاری یک جشنواره بین المللی را نداریم بنابراین بهتر است بخش بین المللی به شکل اطلاعاتی یعنی در حد نمایش فیلم های برگزیده جهان باشد چون جشنواره فیلم فجر بعد از سی سال نتوانسته در جهان اعتباری به لحاظ جایزه داشته باشد. این مساله هم به این بازمی گردد که ما مشکلات سیاسی داریم و هرسال با یک موضوعی روبه برو هستیم، یک سال جنگ داریم، یک سال تحریم داریم و… جشنواره بین المللی وقتی می تواند بین المللی باشد که مقداری خارج از این موضوعات بایستد و به همین دلیل امکان بین المللی بودن جشنواره فیلم فجر منتفی است. مهم ترین بخش که مورد توجه همه است، بخش ملی است که می تواند تاثیر بگذارد و برای مردم و دست اندکاران سینما هم جالب است. اگر هم می بینید که در این سال ها ضعیف تر شده به این دلیل است که تا چندین سال پیش امکان فیلم دیدن فقط در جشنواره بود اما امروز با این تکنولوژی فیلم ها به راحتی در دسترس مردم قرار می گیرد و از سوی دیگر به دلیل اینکه جوایز جشنواره فیلم فجر در دنیا اعتبار هنری هم ندارد، بنابراین به طور طبیعی برای دست اندکاران سینما در خارج از ایران جذاب هم نیست که بخواهند در جشنواره ما شرکت کنند.
نظرتان در مورد نگاهی که آثار امسال جشنواره دنبال می کردند، چیست؟
به نظرم هر وقت تنوع را در سینما در نظر بگیریم، جواب می دهد. کاری که من امسال شخصا  در هیات انتخاب انجام دادم این بود که سعی کردم تنوع در آثار رعایت شود و فیلم ها همه از یک سبک و سیاق و یک مشخصه روشن برخوردار نباشند که تماشاگر را در یک بعد ببینند. ما جغرافیای بزرگی به اسم ایران داریم اما اغلب فیلم های ما منتقد پسند هستند و آثاری اند که در چهاردیواری تهران می گذرند و این غلط است زیرا سینمای ایران باید به اقوام و جغرافیای خودش هم توجه کند. امسال شما در جشنواره فیلم هایی را می دیدید که یکی در مورد شمال بود، دیگری به زندگی مردم جنوب ایران می پرداخت، آن دیگری  در مورد مسائل روستایی  و یکی هم به مسایل دینی می پرداخت. به هر حال تمام اینها جزو شاخصه های جامعه ما هستند و توجه کردن به آنها جالب است. در بخش مسابقه جشنواره فجر امسال به لحاظ موضوعی شما شاهد تنوع موضوعات بودید. یک فیلم در مورد شیطان پرستی و دیگری در مورد دانشجویان و جوانان و دیگری در مورد اختلاف نسل ها و یکی نیز در مورد روحانیت بود و این نشان می دهد که به تمام موضوعات توجه شده است.
به هرحال وقتی از بین 96 فیلم این آثار انتخاب شده اند یعنی فیلم های خوبی بوده اند. دوستانی که در مورد جشنواره نظر می دهند که فیلم های امسال خوب نیستند در پاسخ شان باید گفت اینها جزو همان 96 فیلم بودند که انتخاب شده اند، اگر آن فیلم ها را ببینید، چه می گویید؟ در مجموع این دیدگاه غلطی است که در ایران رسم شده افراد فکر می کنند در یک جشنواره تمامی آثار باید خیلی خوب باشند. مثلا فکر می کنید جشنواره برلین چگونه است؟ آیا 20 فیلم درجه یک دارد؟! نه، واقعا این طور نیست به هر فستیوال مهم  دنیا هم که بروید، متوجه می شوید 7،8 فیلم خوب هست، تعدادی فیلم  بد دارد و برخی از فیلم های خاص هم هستند که مخاطبان خودش را دارند.
اگر به جشنواره امسال نگاه کنید متوجه می شوید که گونه گونی در آن زیاد بوده. مثلا فیلم آقای داوودنژاد یک کار تجربی است. یا آقای قریبیان یک فیلم پلیسی ساخته است. منظورم این است که ما قصد داشتیم حتی به لحاظ ژانر هم فیلم ها متنوع باشند. ممکن است چند اثری به جشنواره راه نیافته باشند اما از آثاری در همان ژانرها نمونه های بهترش به جشنواره راه پیدا کرده. به هرحال یک موضوع را فراموش نکنیم اینکه جشنواره فیلم نمی سازد.
باتوجه به آثاری که امسال در جشنواره به نمایش درآمدند، چشم انداز اکران را در سال92 چطور ارزیابی می کنید؟
مساله مخاطب، مساله جشنواره نیست و مخاطب برای خودش محدوده ای دارد ولی اگر از جنبه موقعیت اقصادی و بحث صنعتی بخواهیم به آثار نگاه کنیم باید بگویم متاسفانه وضعیت سینمای ایران امسال اصلا خوب نیست . اگر قرار باشد این 96 فیلمی که ما دیدیم وارد اکران شوند  روزهای خوبی را برای اکران نمی بینم به دلیل اینکه نیمی از آثار اصلا قابلیت اکران سینمایی ندارند یعنی به درد این نمی خورند که مردم برای دیدن شان به سینما بروند و پول بدهند. ممکن است اگر تلویزیون آخر شب آنها را نشان دهد مخاطب داشته باشند ولی قابلیت اکران سینمایی ندارند. حتی آن دسته از آثار که در جشنواره اصلی هستند، 7،8 موردشان بیشتر  قابلیت اکران عمومی و گسترده را ندارند و بقیه آثاری هستند که مخاطبان محدودی دارند. به نظرم اگر قرار باشد همین ذخیره فعلی سینما باشد در سال 92 وضعیت خیلی بدی در اکران خواهیم داشت. با توجه به اینکه انتخابات ریاست جمهوری نیز در پیش است و معمولا در انتخابات ها سینما بهم می ریزد امیدوارم شرایط طوری پیش برود تا فیلم هایی ساخته شوند که بتوانند در نیمه دوم سال اکران موفقی داشته باشند به دلیل اینکه با موجودی حاضر موقعیت اقتصادی سینما در سال آینده بسیار بد خواهد بود.
فکر می کنید وضعیت تولید در سینمای ایران سال آینده چه روندی را طی کند؟
اگر بخواهیم به مسائلی که اشاره کردم، تمام بحث های تورم و روند سقوط تماشاگری را که در 6 ماهه دوم اتفاق افتاده، اضافه کنیم سینما و اکران سینمایی دچار مشکل می شود و وضعیت بخش خصوصی پیچیده تر خواهد شد. فکر می کنید اگر فکر عاجلی نشود، سینما در این چارچوب ها و با این کنترل ها چطور می خواهد به حیات خود ادامه دهد؟!
راهکارهای برون رفت از این معضل را در چه می بینید؟
این موضوع کاملا قابل مدیریت است؛ باید سازوکار صنعت سینما در ایران عوض شود. من به چند نفر از دوستانی که قصد دارند برای ریاست جمهوری کاندیدا شوند هم گفته ام که اگر می خواهید سینما از این وضعیت خارج شود باید برنامه دیگری برای آن داشته باشید. اینکه معاونت را تبدیل به سازمان و یا اقداماتی از این دست را عملی کنیم، مشکلی حل نمی شود اینها همه فقط اسم است.
تئوری که در مورد نجات صنعت سینما و نمایش در ایران وجود دارد، آزادسازی ورود فیلم های خارجی و گرفتن سوبسید برای فیلم های داخلی است.